Khi nhắc đến hội chứng kẻ mạo danh (Imposter Syndrome), nhiều người nghĩ ngay đến sự tự ti, cảm giác chưa bao giờ đủ giỏi. Nhưng thực tế, có không ít người thành công khẳng định rằng: “Tôi chưa từng mắc phải điều đó”. Vậy sự thật phía sau là gì? Và tại sao đôi khi chúng ta không cần phải lo lắng về hội chứng này?
Hội chứng kẻ mạo danh là gì?
Hội chứng kẻ mạo danh (Imposter Syndrome) là trạng thái tâm lý khiến một người cảm thấy thành công của mình chỉ là “ăn may”, không thực sự dựa trên năng lực. Họ sợ bị “lộ tẩy” và cho rằng bản thân chưa đủ giỏi dù có thành tích xuất sắc.
Theo nghiên cứu của Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (APA), hội chứng này phổ biến ở cả nam lẫn nữ, đặc biệt là trong môi trường học thuật và nghề nghiệp cạnh tranh cao.
Khi thành công không đến từ “con ông cháu cha”
Tại một sự kiện, một phụ nữ da màu đã hỏi diễn giả liệu cô có từng trải qua Imposter Syndrome không. Câu trả lời thật bất ngờ: “Không, tôi chưa bao giờ có cảm giác đó”. Lý do là gì?
Những người không được sinh ra trong môi trường đặc quyền buộc phải nỗ lực gấp đôi để đạt được nửa kết quả. Thành công của họ không dựa trên mối quan hệ, mà dựa vào điểm số, kỹ năng, sự kiên nhẫn và ý chí mạnh mẽ. Chính sự thật này khiến họ không bao giờ cảm thấy mình “giả tạo” – bởi mọi thứ họ có được đều xứng đáng.
Cách xã hội tạo ra cảm giác “mạo danh”
Thực tế, hội chứng kẻ mạo danh không chỉ là vấn đề cá nhân. Nó còn bắt nguồn từ những định kiến xã hội: người phụ nữ dễ bị gắn mác “quá tham vọng”, người da màu dễ bị đánh giá thấp, người nhập cư dễ bị coi thường. Chính những áp lực đó khiến nhiều người luôn thấy mình phải chứng minh năng lực nhiều hơn người khác.
Tại sao bạn không cần lo lắng về Imposter Syndrome
- Thành công của bạn có cơ sở: Nếu bạn làm việc chăm chỉ, học tập tốt, vượt qua nhiều vòng phỏng vấn, thành quả không thể chỉ là “ăn may”.
- Người giỏi nhất cũng từng nghi ngờ bản thân: Từ CEO đến nghệ sĩ nổi tiếng, ai cũng từng trải qua cảm giác tự ti.
- Vấn đề nằm ở môi trường: Định kiến, sự so sánh và áp lực xã hội thường là gốc rễ, chứ không phải bản thân bạn.
Làm thế nào để vượt qua Hội chứng kẻ mạo danh?
- Thừa nhận cảm xúc: Đừng phủ nhận, hãy gọi tên nó để có thể kiểm soát.
- Viết ra thành tích: Liệt kê những gì bạn đã đạt được để thấy rõ giá trị bản thân.
- Tìm sự hỗ trợ: Chia sẻ với bạn bè, đồng nghiệp hoặc mentor.
- Ngừng so sánh: Mỗi người có con đường riêng, bạn không cần giống bất kỳ ai.
Kết nối cộng đồng: Chia sẻ để mạnh mẽ hơn
Vượt qua Imposter Syndrome không chỉ là hành trình cá nhân, mà còn cần sự đồng hành từ cộng đồng. Bạn có thể tìm thấy sự hỗ trợ qua những diễn đàn, nhóm cộng đồng hoặc các website hữu ích. Chẳng hạn, tại raovathouston.com, cộng đồng người Việt tại Mỹ không chỉ chia sẻ về việc làm, nhà ở mà còn tạo cơ hội kết nối và động viên lẫn nhau.
Kết luận: Ai mới là “kẻ mạo danh” thực sự?
Khi bạn đã nỗ lực hết mình, làm việc chăm chỉ và đạt được kết quả xứng đáng, bạn không phải là kẻ mạo danh. Ngược lại, những người có đặc quyền nhưng thiếu năng lực mới là người nên lo sợ. Imposter Syndrome chỉ là một khái niệm – bạn có quyền định nghĩa lại thành công của chính mình.
COMMENTS